Σχολειοφοβία:τι είναι?

Με αφορμή την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς πήρα την απόφαση να γράψω για ένα θέμα που συναντάται συχνά στα σχολεία αυτήν τη χρονική περίοδο:τη σχολειοφοβία.
Όταν πριν αρκετά χρόνια άκουσα για πρώτη φορά αυτόν τον όρο,αμέσως μου ήρθε στο μυαλό μια φίλη μου την οποία συναντούσα κάθε πρωί καθώς πήγαινα στο σχολείο.Η φίλη μου λοιπόν αυτή έκλαιγε ασταμάτητα και το μόνο που έλεγε ήταν"δεν θέλω να πάω σχολείο"και παρακαλούσε τη μητέρα της να την πάρει πίσω στο σπίτι.

Σήμερα,με την καινούρια γνώση που διαθέτω,πιστεύω ότι η φίλη μου είχε αυτό που λέμε σχολειοφοβία.Και βέβαια,κάθε χρόνο στα σχολεία συναντώ παιδάκια με την ίδια φοβία ,έτσι θα τη χαρακτηρίσω.Εγώ προσωπικά δεν θέλω να το χαρακτηρίσω ως πρόβλημα,αφού κατά τη γνώμη μου δεν είναι  πρόβλημα αλλά μια δύσκολη κατάσταση που θα ξεπεραστεί σιγά σιγά.Δεν είναι ένα καινούριο φαινόμενο και δεν είναι τόσο ανησυχητικό όσο νομίζουν πολλοί.Πρόβλημα μπορεί να γίνει όταν η κατάσταση αυτή επιμένει για πάρα πολύ καιρό παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει και φυσικά δεν μπορεί ένα μικρό παιδάκι να ταλαιπωρείται και να υπομένει κάτι τέτοιο.

Τι είναι λοιπόν η σχολειοφοβία?Είναι μια αγχώδης κατάσταση που εκδηλώνεται στο παιδί τον πρώτο καιρό που πηγαίνει στο σχολείο,συνήθως εξαιτίας ενός υπερβολικού και ανεξήγητου φόβου και πανικού.Εκδηλώνεται  κυρίως στο νηπιαγωγείο ή στην α΄δημοτικού,μπορεί όμως κάλλιστα να παρουσιαστεί και σε εφήβους.
Είναι συνηθέστερη στα αγόρια και μάλιστα το 80% των περιπτώσεων από αυτά τα αγόρια είναι μοναχοπαίδια ή τα πρωτότοκα παιδιά.Σήμερα υπολογίζεται ότι 3-5% των μαθητών εμφανίζουν συμπτώματα αυτής της φοβίας.
Πολλοί ίσως σκεφτούν ότι συμβαίνει σε μαθητές με χαμηλή επίδοση στο σχολείο.Κι όμως,δεν πρόκειται για κάτι που πλήττει τους "αδιάφορους"μαθητές΄,αλλά κυρίως τους καλούς και άριστους.

Ποια είναι λοιπόν τα συμπτώματα?

• Κυρίως είναι κάποια αόριστα σωματικά συμπτώματα όπως πονοκέφαλος.ζάλη,ναυτία,πόνος στο λαιμό,στομαχόπονος,διάρροια,εμετός,βραδινή ενούρηση,ιδιοτροπίες στο φαγητό.  Τα συμπτώματα αυτά εκδηλώνονται κατά κύριο λόγο το πρωί.
• Την ώρα που το παιδί πρέπει να πάει σχολείο μπορεί να παρουσιάζει έντονη αντίδραση,θυμό,επιθετικότητα ή υπερκινητικότητα.
• Το παιδί στο σχολείο ίσως να αναζητά τους γονείς του,να κλαίει,να αποφεύγει την παρέα των συμμαθητών του.        

Τα συμπτώματα αυτά συνήθως δεν υπάρχουν το σαββατοκύριακο,επανέρχονται πιο έντονα την Κυριακή βράδυ ή Δευτέρα πρωί.Επίσης,το παιδί ίσως δεν παρουσιάζει συμπτώματα στις άλλες δραστηριότητές του ή όταν παίζει με άλλα παιδάκια.Οι γονείς μπορεί να θεωρήσουν "καπρίτσια"αυτή τη συμπεριφορά των παιδιών και να θεωρούν ότι είναι πολύ "καλομαθημένα".

                                                

Ποια είναι τα αίτια?

• Ένα μικρό παιδάκι ξαφνικά αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη σιγουριά του σπιτιού και να αντιμετωπίσει ένα περιβάλλον όπου πρέπει να τα βγάλει πέρα μόνο του!Φυσικό λοιπόν είναι,σε αρκετές περιπτώσεις,το παιδάκι να αισθανθεί άγχος και πανικό.Αισθάνεται ότι χάνει τη μητέρα του και ότι δεν είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει την καινούρια κατάσταση,ειδικά όταν δεν είχε μάθει να αντιμετωπίζει κάποια πράγματα πριν μόνο του γιατί ήταν υπερπροστατευμένο.
• οι διηγήσεις που μπορεί να άκουσε πριν πάει σχολείο από μεγαλύτερα παιδιά ή από άλλους ενήλικες ότι το σχολείο είναι κάτι πολύ δύσκολο,ότι οι δάσκαλοι "χτυπάνε", (γιατί εμένα έτσι θυμάμαι να μου λέγανε),και ότι πρέπει να προσπάθήσει πολύ.Άρα το παιδάκι,πριν καν πάει σχολείο έχει σχηματίσει μια φοβική εικόνα γι'αυτό.
• Κάποιες απειλές ή παρενοχλήσεις που μπορεί να δέχθηκε από μεγαλύτερα παιδιά τις πρώτες μέρες στο σχολείο.
• Αυστηρή στάση του δασκάλου ο οποίος, μαζί με τις αφηγήσεις που είπαμε,επιβεβαίωσε τους φόβους του παιδιού.
• Ζήλια για κάποιο άλλο μωρό που υπάρχει στην οικογένεια και μένει πίσω στο σπίτι.
• Απομόνωση του παιδιού από άλλα παιδάκια της ηλικίας του και από κοινωνικές εκδηλώσεις πριν πάει σχολείο,άρα το καινούριο περιβάλλον του φαίνεται τρομακτικό από πολλές απόψεις.

Πώς αντιμετωπίζουμε λοιπόν το άγχος αυτό?

• Και βέβαια ο ρόλος των γονέων είναι πολύ σημαντικός.Το παιδί πρέπει να πάει σχολείο.Οι γονείς θα πρέπει να το αγκαλιάσουν και να το κάνουν να αισθανθεί ασφάλεια.Δεν πρέπει το παιδί να μείνει σπίτι και οι γονείς να νομίζουν ότι θα περάσει με τον καιρό.Επιπλέον,καλό θα ήταν να αποφεύγουν να ρωτάνε το παιδί κάθε πρωί πώς αισθάνεται για να μην  δίνουν μεγάλη έμφαση στην άσχημη αυτή κατάσταση.
• Το παιδί πρέπει να μένει στο σπίτι μόνο όταν είναι πραγματικά άρρωστο και οι γονείς καλό θα ήταν να ξεχωρίζουν την αρρώστια από το άγχος
• Συνεργασία του σχολείου με το γονιό.Θα ήταν καλό να υιοθετήσουν μια κοινή πορεία αντιμετώπισης της κατάστασης.
• Ίσως βοηθήσει να μιλάει το παιδί με το γονιό σε κάποιο διάλειμμα.
• Ο εκπαιδευτικός είναι αυτός που πρέπει να πλησιάσει το παιδάκι,να το ενθαρρύνει και να το καθησυχάσει.
• Προσπάθεια να νιώσει ασφάλεια το παιδί  με τους καινούριους φίλους και να ενταχθεί στις καινούριες ομάδες-παρέες.

Στα μικρά παιδάκια η σχολειοφοβία είναι κάτι που έχει μικρή διάρκεια.
Στα παιδιά εφηβικής ηλικίας μπορεί να επιμένει για αρκετό καιρό και εκεί ίσως χρειάζεται και η παρέμβαση κάποιου ειδικού που θα βοηθήσει το παιδί γιατί τις περισσότερες φορές σε αυτή την περίπτωση κρύβονται πιο σύνθετα προβλήματα πίσω από αυτή την αντίδραση.

Οι μαμάδες λοιπόν δε χρειάζεται να πανικοβάλλονται γιατί συνήθως είναι ένα στάδιο που με αγάπη και υποστήριξη θα ξεπεραστεί σιγά σιγά και το παιδάκι θα απολαύσει  επιτέλους τη χαρά του σχολείου.